Civata, parçaları sökülen birleştirmesi kolay altıgene benzer başı olan silindir şeklindeki bağlamaya yardımcı olan malzemelerdir. Birden fazla kullanım alanı olan civatanın çeşitleri de oldukça fazladır. Bu çeşitler arasında en çok tercih edilenleri altı köşe başlı ve alyan başlı türleridir. Türkiye de özellikle Konya bölgesinde yaygın olarak üretimi yapılmasından dolayı Konya’da Civata sektörü aktif bir rol almaktadır.
Civatanın Tarihi
İlk kullanımının M.Ö. 1. yüzyılda olduğu düşünülen civata kelimi kökü olarak İtalyancadır. Antik Çağ zamanında ilk silindirin üzerine telin sarılmasıyla cerrahların malzemelerinde kullanıldığı eski kaynaklardan bilinmektedir. Günümüzdeki haline benzer en yakın örneği ise Leonardo Da Vinci tarafından çizilmiş ve geliştirilmiştir.
İlk başlarda sıcak dövme ile yapılan civatanın sanayileşmeyle birlikte soğuk dövme sistemi sayesinde seri üretimine başlanmıştır. Ayrıca civatanın kullanılabilmesi için somun ile birbirine uygun olması gerekir yoksa bağlama işlemi gerçekleştirilemez.
Civata Nedir?
Civata ürünleri somon yardımı ile birbirine bağlamaya yarayan kırılması, zarar görmesi zor olan ürün olduğu için kullanım alanı geniş olan malzemedir. Bağlanmak isteyen parçaya delik açılarak kullanılan civata somun yardımıyla parçaya bağlanır. Civatanın sökülebilmesi için parçalanması gerekmektedir.
Civata İle Vida Arasındaki Fark
Civata ve vida birbirlerine şekil olarak benzemesi ve kullanım alanlarının aynı olması bakımından birbirine karıştırılmaktadır. Birbirinden ayrılmasını sağlayan en temel özellikleri;
- Civatalar, somun adı verilen aletle sıkılırken vidalar gövdeye vidalanırlar
- Boyut olarak vidadan daha büyüktürler
- Vidaya göre daha sağlam sıkma görevi görür
- Somun ile kullanılırlar
Türkiye de her ikisi de civata olarak anılsa da piyasa içinde ikiye ayrımları söz konusudur.
Civata Hangi Alanlarda Kullanılır?
Oldukça geniş kullanım alanına sahip olan ve çok çeşidi bulunan civata özellikle makine, sanayi ve inşaat sektöründe önemli bir yer tutar. Çeşitleri arasında en çok tercih edilen olan paslanmaz özellikte ki civata diğerlerine göre daha geniş alanlarda kullanılır.
Civata Çeşitleri Nelerdir?
Civatalar kendi içinde standart ve özel olmak üzere iki gruba ayrılırlar. Bunlar da kendi içinde farklı şekilde isimlendirilir. Bunlar;
- Halka başlı
- Göz başlı
- U civata
- Flanşlı
- Altı köşe başlı
- Allen
- Havşa
- Tornavida civata
- Yıldız tornavida şeklinde civata
Olarak ayrılırlar. En sık kullanılan bu civataların ilk dördü özel üretim olmakla birlikte üretimi için bu işi yapan firmalar ile görüşmek gerekmektedir. Ancak diğerleri inşaat malzemeleri satan mağazalarda rahatlıkla bulunabilir.
Altı Köşe Başlı Civatalar
Özellikle makine alanında ve inşaat alanında çeliklerin birleştirilmesinde sıkça kullanılan bu çeşidinin kullanılacak yere göre dişleri özel olarak belirlenir.
Allen Civatalar
Somun anahtarının kullanımının imkansız olduğu zamanlarda tercih edilen allen civata diğerlerine göre daha küçüktür ve alyan başlı civata olarak da isimlendirilir.
Tornavida Ağızlı Civatalar
Adını tornavida kullanılarak sıkılmasından alan bu civata çeşidi genellikle küçük montaj işlerinde tercih edilir ancak sağlamlığı diğer civatalara göre daha düşüktür.
Yıldız Tornavida Ağızlı Civatalar
Tornavida ağızlı civata çeşidine göre bağlama işleminde daha sağlam özellik gösteren yıldız tornavida ağızlılar sıklıkla tercih edilirler. En çok tercih edilme nedeni ise sıkma ve sökme işlemi yaparken ağız tarafının bozulmuyor olmasıdır.
Başsız Civatalar
Diğer adı saplamalar olan civata çeşidi iki tarafı da dişe sahip olan başı olmayan civata çeşididir. Sıkma anahtarının girmediği alanlarda kullanılarak civata başının dışarıda kalmasını engeller.
Germe Civatalar
Basıncın fazla olduğu alanlarda kullanımı tercih edilen germe civatalar esneme payına sahiptirler. Somun yardımı ile ortadan sıkılarak parçanın birbirine bağlanmasını sağlarlar.
Setskur
Gövdesi tamamen dişle kaplı olan başı olmayan civatalardır. Kasnak, aks gibi parçaların montajında güvenliğinden emin olmak için kullanılır.
Özel Civatalar
Özel kullanım alanına göre standart ölçülerden farklı üretilen civatalar özel civata olarak adlandırılır. Makineler, inşaat sektörü, araçlar en çok tercih edilen kullanım alanları arasındadır. Özel civata, bağlama işlemi yapılacak malzemenin durumuna göre istenilen kalitede üretime sokulabilir.
Paslanmaz Civata Nerede Kullanılır?
Paslanmaz özellik göstermesi bakımından genellikle boru bağlantı işlerinde ve suyla teması fazla olan yerlerde kullanımı tercih edilir. Paslanmaz civatanın amacı suyla temas halinde bozulmasını engellemek ve kullanımının süresini arttırmaktır.
